Question
Ik krijg soms wel de vraag: … en is dit ‘gaslighting’?
Answer:
Natuurlijk komt het regelmatig voor dat je twee partners over hun relatie hoort spreken en dat je jezelf dan even achter de oren krabt met de vraag: “hebben jullie het ècht over de zelfde relatie?”
En dat is iets anders dan ‘gaslighting’.
‘Gaslighting’ is een manier van manipulatie, het is misbruik van de openheid van een partner om de macht te kunnen uitoefenen over die partner. Nou gaat dit stukje niet zo zeer over de vraag “wat is gaslighting?”
“Gaslighting” een lastig en vreemd relatie-probleem
Met als lekker duidelijk voorbeeld van “kuifje in amerika die zegt dat ie president is”… en dat hij dat vervolgens ook wordt…
En dat ie dan door botte ontkenning van de waarheid in ieder geval nog zijn eerste impeachment weet om te stoten…
Ik ga ‘T’ helemaal niet toedichten dat hij intelligent is ofzo. Maar de onwaarschijnlijke herhaling van onzin die hij telkens als waarheid presenteert… en dat ie dit ook blijft herhalen als waarheid. Zelfs als de hele wereld zich achter de oren krabbelt. Zelfs als wetenschappers klip en klaar uitleggen dat het onzin is… Gewoon bliven herhalen…
‘T’ weet gewoon ook wel dat ons simpele dierenbrein de neiging heeft om alles dat zich herhaalt als ‘waarheid’ aan te nemen. Dus hij herhaalt zichzelf en herhaalt zichzelf. Zoals narcisten dat nou eenmaal doen tijdens ‘gaslighting’ omdat ze de pijnlijkheid van de eigenlijke werkelijkheid tenminste niet voelbaar hoeft te zijn voor de narcist.
‘Gaslighting’ is een manipulatietechniek voor het emotioneel misbruik van mensen die z’n naam ontleent aan het later verfilmde theaterstuk “Gas Light” (a.k.a. Angel Street -US-) uit 1938 van Patrick Hamilton.
In dit stuk draaide de ‘dader’ in het verhaal onder andere het gaslicht steeds donkerder om zo te bereiken dat het slachtoffer aan haar eigen waarneming ging twijfelen.
Dit is in het kort eigenlijk al de hele ‘techniek’. Door op een consistente manier de werkelijkheid telkens weer te manipuleren, door telkens een andere werkelijkheid te presenteren en door consequent het slachtoffer te (ver)oordelen dat die het “allemaal verkeerd ziet” ontstaat een twijfel bij dat slachtoffer aan het eigen waarnemingsvermogen. Opmerkingen als “jij herinnert je dat ook nooit zo goed” (soms nog met een liefdevol toontje) of “je ziet die dingen altijd zo negatief maar nadien weet je dan wel weer hoe het echt zit” (meer verwijtend toontje) kan je mensen laten twijfelen aan zichzelf, aan hun waarnemingen, twijfelen aan hun gevolgtrekkingen en hun meningen, om ze dan uiteindelijk op een redelijk depressieve manier hopeloos te maken en zo dus ook afhankelijk te maken van de dader.
It’s an abuse tactic that makes you doubt your own memory and perceptions.
Het doel is een volgzaam slachtoffer dat uiteindelijk ook gelooft in de werkelijkheid die door de dader wordt gepresenteerd en die vooral geen ‘moeilijke’ vragen meer stelt of hinderlijk een ‘eigen mening’ heeft.
Reageren op gaslighting
Het duurt vaak even voordat je in de gaten hebt dat er sprake is van ‘gaslighting’. Maar als je het in de gaten hebt dan is een duidelijke aanpak wel belangrijk. Het is vaak belangrijk om dit soort shit-relaties te (h)erkennen en de mensen die dat doen uit jouw buurt te houden. De gedachte dat we het altijd met elkaar ‘eens’ zouden moeten zijn in onze relaties is gewoon niet waardevol om samen tot nieuwe oplossingen.
Als we het niet samen ‘twees’ kunnen worden en jij dwingt mij om het met jou eens te zijn, dan probeer je onze relatie te ‘winnen’.
Iedereen die probeert om een relatie te ‘winnen’, die heeft zojuist hard gewerkt aan het verlies van die relatie.
Dat is natuurlijk makkelijk gezegd, want je wordt er makkelijk ingezogen. Juist omdat het zo geleidelijk gaat (want gaslighting gaat geleidelijk).
Wat ik vaak aanraad is het volgende rijtje reacties:
- Doe de “tik-in-de-plaat”. Daar bedoel ik mee dat je jouw waarheid blijft herhalen en dat je ervoor zorgt dat de ‘dader’ jou daar niet van laat afleiden. Probeer je er op te richten dat je de toon en de woorden zo nauwkeurig mogelijk herhaalt… Dat helpt je ook om niet op de inhoud in te gaan die nèt een beetje veranderde (dat is de truuk van gaslighting).
- Zeg letterlijk: “Ik weet wat ik zag. Ik weet wat ik hoorde. Je kan me niet overtuigen om de werkelijkheid te wijzigen.”
- Zeg iets als: “Ik weet wat er is gebeurd omdat ik erbij was en het maakt niet uit hoe jij het draait. Ik wil de waarheid onder ogen zien.”
- Vaak wordt vervolgens in het verweer van de dader iets gezegd als “doe nou niet zo overdreven” of iets als reageer niet zo overdreven gevoelig. En dat verwijt is belangrijk om niet in mee te gaan. Jullie hoeven het niet eens te zijn. Maar in een goede relatie erken je het verschil in zienswijze en dat er soms twee waarheden naast elkaar kunnen staan. Dus geef aan dat jij niet bezig bent om jouw partner te overtuigen maar dat je wel graag respect wil voor het feit dat jij het anders ziet. “Ik ben niet overdreven gevoelig maar ik vind het belangrijk dat ik jouw en jij mijn waarheid respecteert.”
- Er wordt ook vaak geschermd met het argument “dat het een grapje was”… Ga daar niet in mee: “Grapjes zijn grappig. Achteraf zeggen dat je een grapje maakte nadat je me pijn had gedaan, is niet grappig, maar het is ongepast, het is vernederend en oneerlijk.”
- En klassiek is ook de truuk van de ‘jijbak’, dat je iemand iets verwijt en dat er vervolgens een verwijt komt van hetzelfde, dat je ‘projecteert’. Nou is projectie een bekend iets. Maar maak duidelijk dat je niet van jijbakken gediend bent. “jouw poging om mij te beschuldigen van hetzelfde als wat ik net over jou zeg over jouw gedrag, dat is manipulatief praten. Ik ga niet mee in dit spel van schuld ping-pong. Ik wil met je praten over verantwoordelijkheid, niet over schuld.”
- Het is ook een truuk om dóór te blijven gaan tot jij moe bent en vervolgens murw bent. Het antwoord daarop is simpel: hou het kort! Je hoeft niet te blijven doorgaan als iemand probeert om verder te praten terwijl jij inmiddels al merkt dat er niets nieuws meer gezegd wordt. Beëindig het gesprek.”Ik ga niet mee in jouw pogingen om jouw waarheid aan mij op te dringen. Ik ben nu klaar met dit gesprek.”
Dit zijn géén leuke gesprekken. Maar ‘aardig’ blijven doen is helaas niet helpend om er uit te komen.
Hans (Kink Aware Coach .com)
Mijn vraag aan jou:
Sex is not the enemy!
Taboe-onderwerpen zijn soms lastig te vinden op het net omdat we er niet over praten en seks actief wordt weggefilterd door veel social media. Ik probeer om in begrijpelijke taal iets zinnigs te zeggen over dingen die ineens weer ‘taboe’ aan het worden zijn, als het aan politici, het bankwezen en facebook ligt.
Vandaar, als jij iemand weet die iets aan dit stukje zou hebben, als jij vind dat ik iets gezegd heb dat hout snijdt wat jou betreft, stuur zo iemand dan zelf even de URL van dit stukje. Of hieronder staan de social media-knoppen die je daarvoor ook kunt gebruiken. Zodat we zinnig blijven praten over seks.
Wanneer dit artikeltje jou aan het denken zet en je wilt daar eens contact over opnemen: klik hier*
Heb je aanvullingen of opmerkingen: plaats hieronder een reactie…
< contact opnemen >
Quotes:
Neem even contact met me op voor een afspraak door hier te klikken*
West-coaching Privacy statement
Kink in de Relatie: Kink Aware Coaching 
Goed stukje Hans! Daaraan toegevoegd; gaslighting is een geliefde methode van narcisten.
Klopt… Niet eens zozeer bewust proces van de narcist. De botte ontkenning van de realiteit is genoeg om aan de andere kant van jouw communicatie het gevoel te laten ontstaan: “ben ik nou gek?”
We hebben een aardig voorbeeld daarvan van een voormalig president van de USA, zal ik maar zeggen.