
De oude Grieken onderscheidden zes verschillende ‘liefdes’ en het is ook duizenden jaren later best handig om daar nog eens naar te kijken, met name als jouw relatie problemen heeft ontwikkeld op het gebied van “liefde”.
Juist omdat in een relatie de verschillende liefdes niet altijd gelijkelijk verdeeld zijn naar twee kanten. En zeker als je aan liefde in de relatie wilt werken dan is het toch ook wel handig om eens na te denken over de liefde waar je eigenlijk aan wilt werken.
What is love anyway?
Does anybody love anybody anyway?
Philia, Philea of Storge
“Philia” is de liefde van de vriendschap. Philia werd destijds hoger gewaardeerd dan Eros, de romantische liefde. In de oudheid was er zelfs een Romeinse stad naar vernoemd “Philia” (tegenwoordig Amman in Jordanië)
Waar deze waardering vandaan komt is misschien beter te begrijpen wanneer we kijken naar de verschillende aspecten van Philia:
- loyaliteit,
- eerlijkheid,
- het delen van emoties, overtuigingen en gedachten en
- de bereidschap iets van jouw welzijn op te offeren voor het welzijn van jouw vriend,
- de aandacht voor het gedeelde leven met de vriend in kwestie,
het behoort allemaal bij Philia.
Als je dat op een rij ziet begrijp je hoe belangrijk Philia is als basis van veel relaties. Daar vinden we toch duizenden jaren verderop toch nog steeds het onderling vertrouwen, het onvoorwaardelijke respect en expliciete ruimte om elkaar van alles te gunnen. Misschien nog eens iets om over na te denken: Philia Juist dergelijke aspecten van liefde kunnen helpen om elkaar de ruimte te gunnen om nieuwe aspecten van kink te onderzoeken, of bijvoorbeeld polyamorie.
Can anybody love anyone so much that they will never fear
Never worry never be sad
The answer is they cannot love this much nobody can
This is why I don’t mind you doubting
Eros
“Eros” is de romantische liefde. Het omvat
- seksuele passie en verlangen
- vurige, irrationele aantrekking,
Eigenlijk gaat het om het gevoel “de controle los te laten”…
Nou was het verlies van controle iets dat door de Grieken (en later ook de Christelijk geleerden) nogal sterk werd afgekeurd. Dat is ook de reden waarom “Eros zonder Philia” als ronduit gevaarlijk werd ingeschaald. Aan de andere kant is het overgeven aan irrationele passie en verlangen natuurlijk wel een enorme “rush”, een kink waar veel mensen naar op zoek zijn. Zonder remmingen, zonder meningen of overwegingen de controle verliezen in een (ver)liefde gevoelens. Schaamte en calculatie en remmingen laten gaan is aan de andere kan t natuurlijk ook wel noodzaak wanneer je Eros ten volle wilt verkennen en ondergaan.
Juist “kink” beweegt zich natuurlijk ook in dit gebied: de passie en de overgave aan de lust kan voor iemand een stuk zelfverwerkelijking inhouden.
Mania
Een andere stap in de liefde is de “Mania”, de bezitterige, afhankelijke liefde. De co-dependency,
- obsessief en
- beheersend,
- de diepe behoefte om de ander te bezitten.
Het gaat hier niet meer over verliefdheid, het gaat over “hebben” niet meer over verliefd “zijn”.
Het is een liefde die de basis kan zijn voor een D/s-spel als het minder om de liefde maar meer om de lading gaat. Het is een liefde die maakt dat je jouw partner niet durft te laten onderzoeken of die zorgt voor jaloezie omdat iemand anders misschien krijgt wat jij had willen hebben. Als het volledig afwezig is, dan zal iemand mogelijk het gevoel hebben dat ie niet belangrijk wordt gevonden door de partner. Maar aan de andere kant is het een liefde die haaks staat op “iemand de ruimte gunnen”, haaks op twijfel want het wil zekerheid. Haaks bijvoorbeeld op een nummer van Howard Jones “What is love?”
And maybe love is letting people be just what they want to be
The door always must be left unlocked
To love when circumstance may lead someone away from you
And not to spend the time just doubting
Agape
Agape is de liefde die daar tegenover staat. Het is de liefde die
- zich zelf wegcijfert,
- bijna als de hoofse liefde,
- die zichtbaar wordt in het geven,
- vriendelijkheid, mededogen en vergeving,
- een onbaatzuchtige liefde die alles omvat, meer nog dan de relatie.
De Grieken en de Christenen theoretici gaven inderdaad ook aan dat Agape niet meer alleen gericht is binnen de relatie, het is een universele vriendelijkheid, gericht op de mensheid, de natuur en de wereld. Agape is vooral gezien als een karaktertrek, een wijsheid die sommige mensen verwerven die niet verzuren door hun leeftijd.
Ludus
Dat is een volledig ander liefdes-aspect als “Ludus”, de speelse liefde. “Ludus” is
- de genegenheid,
- het plagen,
- het flirten
- het plezier dat je samen kunt hebben
- het is een dynamiek tussen mensen die de ruimte nodig heeft, die de ruimte moet krijgen.
Sommige mensen beperkten hun “ludus” in de relatie tot de wittebroodsweken en andere mensen kunnen dat in hun relatie overeind te houden, een relatie lang.
Pragma
“Pragma” is een volwassen liefde die kan ontstaan tussen mensen die van elkaar houden. Pragma
- (van pragmatisch) van samenwerking
- van zelfkennis en kennis van de ander,
- het is geduld en tolerantie,
- het is het vermogen om van elkaars eigenaardigheden genieten en ze niet te gaan zien als “vervelende trekjes”,
- het vermogen om compromissen te sluiten,
- elkaar praktisch en concreet steunen in de wereld om de beste versie van jezelf te worden.
Soms is een gebrek aan “pragma” een probleem waardoor mensen soms nodeloos uit elkaar gaan.
Philautia
“Philautia” is de eigenliefde. De oude Grieken, de Boeddhisten zeggen dat het een belangrijk gegeven is in de
- de zelf-compassie en
- het vermogen om mijzelf te begrijpen en
- het vermogen om mijn eigen onvolmaaktheid te vergeven.
Helaas leidt dit tot de onzinnige opmerking dat
alleen mensen die van zichzelf houden kunnen houden van iemand anders.
Een belachelijke gedachte die ook nergens op slaat maar die door zo veel mensen is herhaald dat iedereen er in is begonnen te geloven.
Panta Rhei
Deze andere Griekse wijsheid is “alles stroomt”. Alle veranderd en alles is in beweging, zo ook relaties. Dat maakt precies wat ik aan het begin al zei, dat de verschillende aspecten van een relatie kunnen veranderen, de verschillende liefdes kunnen variëren binnen jullie relatie.
Het grote voordeel van een overzichtje als dit is dat je weer woorden krijgt voor de dingen die allemaal bij liefde kunnen horen. Ook als die verschillende dingen tegenstrijdig zijn, ook als ze naast elkaar bestaan zodat je ze hopelijk samen kunt blijven beleven, ieder op je eigen manier.
Wanneer dit aan het denken zet en je wilt daar eens contact over opnemen…
Heb je aanvullingen of opmerkingen: plaats hieronder een reactie…
< contact opnemen >
Neem even contact met me op voor een afspraak door hier* contact op te opnemen…
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.